1. Lý thuyết
Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
Trật tự từ trong câu có thể:
– Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm.
– Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
– Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
– Đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm của lời nói.
2. Ví dụ
Ví dụ 1:
– Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.
=> Tác dụng: Đảo cụm động từ “Gõ đầu roi xuống đất” lên trước nhằm nhấn mạnh vào đặc điểm, hành động côn đồ của tên cai lệ.
Ví dụ 2:
– Mọc giữa dòng sông xanh/ Một bông hoa tím biếc.
=> Tác dụng: Đảo động từ “Mọc” lên trước nhằm nhấn mạnh vào đặc điểm, vẻ đẹp của thiên nhiên khi xuân về.