1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ – Hoàn cảnh ra đời
– Bài thơ được sáng tác trong một thời gian dài (1948-1955), tương đương với thời kì chống thực dân Pháp.
– Bài thơ có những đoạn lấy từ hai bài thơ “Sáng mát trong như sáng năm xưa” (1948) và “Đêm mitting” (1949), đến năm 1955, Nguyễn Đình Thi viết thêm phần sau “Ôi những cánh…”. Bài thơ được hoàn thành năm 1955 và được đưa vào tập thơ Người chiến sĩ (1956)
=> Dù viết nhiều lần nhưng bài thơ vẫn là một chỉnh thể nghệ thuật và là một trong những bài thơ hay nhất của Nguyễn Đình Thi và văn học Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám viết về đề tài đất nước.
b. Bố cục: 2 phần:
– Phần 1: Từ đầu đến “Những buổi ngày xưa vọng nói về”: Mùa thu đất nước trong hoài niệm của nhà thơ.
– Phần 2: Còn lại: Hình ảnh đất nước kháng chiến đau thương mà anh hùng tình nghĩa.
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
– Đất nước được cảm nhận trong chiều dài của những năm tháng kháng chiến, chiến đấu và chiến thắng, trong không gian rộng lớn.
– Cảm xúc, suy tư: đất nước gần gũi, thiêng liêng, trang trọng, vĩ đại và anh hùng.
b. Giá trị nghệ thuật
– Nhịp điệu, hình ảnh thơ sáng tạo.
– Ngôn ngữ thơ lắng đọng, cô đúc.
– Sử dụng sáng tạo, phong phú các biện pháp tu từ