1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ
– Là bài số 43, thuộc mục Bảo kính cảnh giới (61 bài) trong Quốc âm thi tập.
b. Quốc âm thi tập:
– Gồm 254 bài, là tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn. Với tập thơ này, Nguyễn Trãi là một trong những người đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ tiếng Việt.
– Về nội dung: Quốc âm thi tập phản ảnh vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi – người anh hùng với lí tưởng nhân nghĩa, yêu nước, thương dân; nhà thơ với tình yêu thiên nhiên, quê hương, con người, cuộc sống,…
– Về nghệ thuật: thể thơ thất ngôn Đường luật của Trung Quốc đã được Nguyễn Trãi sử dụng thuần thục như một thể thơ dân tộc, có khi chen vào chỗ thích hợp một số câu lục ngôn (câu sáu chữ).
– Quốc âm thi tập được chia thành bốn phần: Vô đề, Môn thì lệnh (Thời tiết), Môn hoa mộc (Cây cỏ), Môn cầm thú (Thú vật).
c. Bố cục (2 phần)
– Phần 1 (6 câu thơ đầu): Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống.
– Phần 2 (2 câu thơ còn lại): Vẻ đẹp tâm hồn nhà thơ.
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
– Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên.
– Thể hiện tình yêu thiên nhiên và cuộc sống, tấm lòng yêu nước thương dân tha thiết của tác giả.
b. Giá trị nghệ thuật
– Từ ngữ giản dị, giàu sức biểu cảm.
– Hình ảnh thơ gần gũi.
– Sử dụng câu thơ lục ngôn, dồn nén cảm xúc.