I – TÍNH CHUẨN XÁC TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
Luyện tập (trang 24 SGK Ngữ văn 10, tập 2)
a. Chưa chính xác:
– Chương trình Ngữ văn 10 không chỉ có văn học dân gian
– Chương trình ngữ văn 10 phần văn học dân gian
– Chương trình ngữ văn 10 phần văn học dân gian không chỉ có ca dao, tục ngữ
– Chương trình ngữ văn không có câu đố
b. Giải thích “thiên cổ hùng văn” chưa chuẩn xác vì nó không phù hợp với ý nghĩa thiết thực của cụm từ. “Thiên cổ hùng văn” là áng văn muôn đời, không phải áng văn viết trước một nghìn năm.
c. Văn bản dẫn trong bài tập không thể dùng để thuyết minh về nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm vì nội dung không nói đến Nguyễn Bỉnh Khiêm với tư cách nhà thơ.
II – TÍNH HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
Câu 1(trang 25 SGK Ngữ văn 10, tập 2)
“Nếu bị tước đi môi trường kích thích, bộ não của đứa trẻ sẽ phải chịu đựng kìm hãm” là một luận điểm khái quát. Tác giả đã đưa ra hàng loạt những chi tiết cụ thể về bộ não của đứa trẻ ít chơi đùa, ít được tiếp xúc và bộ não của con chuột bị nhốt trong hộp rỗng… để làm sáng tỏ luận điểm. Luận điểm khái quát đã trở nên cụ thể, dễ hiểu. Vì vậy việc thuyết minh trở nên hấp dẫn, sinh động.
Câu 2 (trang 25 SGK Ngữ văn 10, tập 2)
– Nếu chỉ nói “Hồ Ba Bể là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng…” thì cũng đủ và chắc ít người phản đối, như thế là đúng nhưng chưa hấp din.
– Nhưng khi gắn hồ Ba Bể với truyền thuyết Pò Giá Mải thì nó trờ nén hấp dẫn và dễ nhớ hơn. Khi tác giả nói đến những sự tích, những truyền thuyết giúp ta như trở về một thuở xa xưa thần tiên, kì ảo. Ngắm phong cảnh với những cảm xúc như thế, tâm hồn ta sẽ giàu có hơn, sâu sắc hơn.
III – LUYỆN TẬP
Câu hỏi (trang 27 SGK Ngữ văn 10, tập 2)
Đoạn văn thuyết minh của nhà văn Vũ Bằng hấp dẫn, sinh động vì:
– Tác giả sử dụng linh hoạt các kiểu câu: câu đơn, câu ghép, câu nghi vấn, câu cảm thán, câu khẳng định.
– Tác giả sử dụng những từ ngữ giàu hình tượng, giàu liên tưởng như: “Bó hành hoa xanh như lá mạ”, “… một làn sương mỏng, mơ hồ như một bức tranh tàu vẽ những ông tiên ngồi đánh cờ ở trong rừng mùa thu”…
– Tác giả bộc lộ rất nhiên cảm xúc: ‘Trông mà thèm quá”, “có ai lại đừng vào ăn cho được”…