A. LÝ THUYẾT CẦN NHỚ
1. Thủy phân trong môi trường axit (H+)
RCOOR’ + H–OH $\overset {{H^+}} \leftrightarrows $ RCOOH + R’OH
Nx: Phản ứng là phản ứng thuận nghịch (2 chiều) và không hoàn toàn (H
2. Thủy phân trong môi trường kiềm (OH–) – còn gọi là phản ứng xà phòng hóa
RCOOR’ + NaOH $\xrightarrow{{{t^o}}}$ RCOONa + R’OH
Nx: Phản ứng là phản ứng 1 chiều
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
RCOOR’ + NaOH $\xrightarrow{{{t^o}}}$ RCOONa + R’OH
– Thủy phân este đơn chức (trừ este của phenol): n este = n kiềm = n muối = n ancol
– Khi cô cạn dung dịch:
+ Phần hơi: R’OH và H2O
+ Phần chất rắn khan: Muối và NaOH dư
– Một số phương pháp thường sử dụng giải bài tập:
+ Bảo toàn nguyên tố:
nOH(NaOH) = nOH(R’OH); nNa(NaOH) = nNa( RCOONa);…
+ Bảo toàn khối lượng:
meste + mddkiềm = mdd sau pư
meste + mkiềm = mchất rắn + mancol
meste + mNaOH pư = mchất rắn + mancol (mchất rắn = mMuối hoặc mchất rắn = mMuối + mkiềm dư (nếu có))
+ Tăng giảm khối lượng:
$\left\{ \begin{gathered}\Delta m = {m_{Na}}\,\, – {m_{R’}} \hfill \\{n_{RCOOR’}} = {n_{RCOONa}} = \frac{{\Delta m}}{{{M_{Na}} – {M_{R’}}}} \hfill \\\end{gathered} \right.$
+ Phương pháp trung bình thường được dùng cho bài toán hỗn hợp este
– Khi thủy phân bằng NaOH: m muối> meste => MR’ Na => Este có dạng RCOOCH3
Khi thủy phân bằng KOH: m muối> meste => MR’ K => Este có dạng RCOOCH3 hoặc RCOOC2H5
– Khi thủy phân este thu được sản phẩm X và Y ; từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y
=> Số C trong X = Số C trong Y trừ trường hợp đặc biệt
$\begin{gathered}C{H_3}COOC{H_3} \to {\text{ }}C{H_3}COOH{\text{ }} + {\text{ }}C{H_3}OH \hfill \\C{H_3}OH + CO\xrightarrow{{Xt,{t^o}}}C{H_3}COOH \hfill \\\end{gathered} $