Toán 3 Chương 2 Bài: So sánh số bé bằng một phần mấy số lớn

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Ví dụ so sánh số bé bằng một phần mấy số lớn

a) Ví dụ bài học theo so sánh chiều dài đoạn thẳng

Cho đoạn thẳng AB = 4cm, đoạn thẳng CD = 8cm. Độ dài đoạn thẳng AB bằng một phần mấy lần độ dài đoạn thẳng CD?

Bài giải

Độ dài đoạn CD gấp số lần độ dài AB là:

8 : 4 = 2(lần)

Vậy độ dài AB bằng \(\dfrac{1}{2}\) lần độ dài CD

b) Ví dụ bài học so sánh số tuổi 

Cho tuổi mẹ năm nay 30 tuổi, tuổi con là 6 tuổi. Hỏi tuổi con bằng một phần mấy lần tuổi mẹ?

Bài giải

Tuổi mẹ gấp số lần tuổi con là:

30 : 6 = 5 (lần)

Vậy tuổi con bằng \(\dfrac{1}{5}\) lần tuổi của mẹ

1.2. Quy tắc so sánh số bé bằng một phần mấy số lớn

• Xác định rõ đâu là số lớn đâu là số bé
• Muốn tính số lớn gấp bao nhiêu lần số bé, ta lấy số lớn chia cho số bé (hai số phải cùng đơn vị đo)
• Sau đó rút ra kết luận số bé bằng một phần mấy số lớn.
• Khi gặp các bài toán liên quan đến đơn vị đo độ dài thì lưu ý cần phải đưa về cùng đơn vị rồi mới thực hiện phép tính.
• Đơn vị của kết quả là lần

1.3. Các dạng toán

a) Dạng 1: Tìm số bé bằng một phần mấy số lớn

Cho giá trị của hai số và yêu cầu tìm số bé bằng một phần mấy số lớn.

Bước 1: Tính số lớn gấp số bé bao nhiêu lần

Bước 2: Trả lời số bé bằng một phần mấy của số lớn.

b) Dạng 2: Toán đố

– Đọc và phân tích, bài toán đã cho giá trị của hai đại lượng, hoặc mối quan hệ giữa các đại lượng. Yêu cầu so sánh đại lượng bé bằng một phần mấy đại lượng lớn.

Tìm cách giải và trình bày bài tương tự dạng toán 1.

c) Dạng 3: Bài toán bằng hình ảnh.

Bài toán cho giá trị các số dưới dạng hình ảnh, yêu cầu kiểm tra số bé bằng một phần mấy số lớn.

Muốn làm được dạng này ta cần:

– Đếm số lượng các hình.

– So sánh số bé bằng một phần mấy số lớn như dạng 1.

2. Bài tập minh họa

Câu 1: Cho số lớn là 12, số bé là 4. Hỏi số bé bằng một phần mấy số lớn?

Hướng dẫn giải

Ta có: 12 : 4 = 3

Vậy số bé bằng \(\dfrac{1}{3}\) số lớn.

Câu 2: Bạn An có 6 viên bi, bạn Bình có 24 viên bi. Hỏi số viên bi của bạn An bằng một phần mấy số viên bi của bạn Bình?

Tóm tắt

Bạn An: 6 viên bi

Bạn Bình: 24 viên bi

Số viên bi của An bằng một phần mấy số viên bi của Bình?

Hướng dẫn giải

Số viên bi của Bình gấp số viên bi của An số lần là:

24 : 6 = 4 (lần).

Vậy viên bi của An bằng \(\dfrac{1}{4}\) số Viên bi của Bình.

Câu 3: Số ô vuông màu xanh bằng một phần mấy số ô vuông màu trắng?

Hướng dẫn giải

Có 1 ô vuông màu xanh, 5 ô vuông màu trắng.

Số ô vuông màu trắng gấp số ô vuông màu xanh số lần là: 5 : 1 = 5 (lần)

Vậy số ô vuông màu xanh bằng \(\dfrac{1}{5}\) số ô vuông màu trắng.

Câu 4: Số hình tròn màu trắng bằng một phần mấy số hình tròn màu xanh?

Hướng dẫn giải

a) Số hình tròn màu xanh gấp số lần số hình tròn màu trắng là 6 : 2 = 3 (lần)

Vậy số hình tròn màu trắng bằng \(\dfrac{1}{3}\) số hình tròn màu xanh

b)  Số hình tròn màu xanh gấp số lần số hình tròn màu trắng là 6 : 3 = 2 (lần)

Vậy số hình tròn màu trắng bằng \(\dfrac{1}{2}\) số hình tròn màu xanh

c)  Số hình tròn màu xanh gấp số lần số hình tròn màu trắng là 16 : 4 = 4 (lần)

Vậy số hình tròn màu trắng bằng \(\dfrac{1}{4}\) số hình tròn màu xanh

3. Kết luận

Qua nội dung bài học trên, giúp các em học sinh:

• Hệ thống lại kiến thức đã học một cách dễ dàng hơn.
• Biết tính và so sánh số bé bằng một phần mấy số lớn.
• Nhận biết và vận  dụng vào làm bài tập.