Sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật chịu ảnh hưởng của các nhân tố bên trông và các nhân tố bên ngoài:
a) Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong
* Tính di truyền
Đây là nhân tố quyết định những đặc điểm về sinh trưởng và phát triển đăh trưng cho loài. Có loài lớn nhanh đẻ sớm, nhưng có loài lớn chậm đẻ muộn. Trong cùng một loài mà tốc độ sinh trưởng và phát triển của các cá thể cũng không giống nhau.
* Giới tính
Các cá thể đực, cái trong cùng một loài có sức lớn và vòng đời khác nhau. Nhìn chung, do chức năng sinh sản nên các cá thể cái thường lớn nhanh và sống lâu hơn các cá thể đực. Ví dụ, ở người nữ thường đạt tới độ trưởng thành sớm hơn nam.
* Các hoocmôn sinh trưởng và phát triển
Các hoocmôn này được tạo ra trong các cơ thể sinh vật và có ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển của các cơ thể sinh vật đó.
Ví dụ, ở thú tuyến dưới não tiết nhiều loại hoocmôn có thể kết hợp với hoocmôn của tuyến giáp để gây lùn hay khổng lồ.
b) Ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài
* Ảnh hưởng của môi trường
Các điều kiện nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng… có ảnh hưởng nhiều đến sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật. Ví dụ, cá rô phi lớn nhanh nhất ở nhiệt độ $30^0C$ và dưới $18^0C$ thì ngừng lớn, ngừng đẻ…
* Ảnh hưởng của thức ăn
Thức ăn là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho sinh vật sinh trưởng và phát triển. Nếu thức ăn đủ chất thì có những ảnh hưởng tốt đối với sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật.
Ví dụ, đối với lợn con đã cai sữa, nếu tăng hàm lượng lizin trong thức ăn từ $0,45$% đến $0,85$% thì lợn sẽ lớn nhanh (từ $80$g/ngày đến $210$g/ ngày).
* Ảnh hưởng của các sinh vật
Mỗi loài sinh vật sống trong môi trường đều thích nghi với một mật độ sống chung nhất định tương ứng với nguồn thức ăn và các điều kiện ngoại cảnh khác nhau. Nếu mật độ tăng quá mức chịu đựng sẽ gây ra sự kìm hãm lẫn nhau, tranh giành nhau về thức ăn, nơi ở và sinh trưởng, phát triển chậm.
Khi nắm được những ảnh hưởng của các nhân tố bên trong và bên ngoài đến sự sinh trưởng, phát triển của sinh vật, các nhà chăn nuôi, trồng trọt đã tiến hành chọn giống và cải tạo giống. Nghĩa là chọn những cá thể có đặc tính di truyền; lớn nhanh, sinh sản mau có sản lượng ccao, thu hoạch tốt để làm giống hoặc cải tạo tính di truyền ở vật nuôi, cây trồng để tạo ra những giống tốt.
Cùng với chọn và cải tạo giống, người ta còn nghiên cứu các quy luật sinh trưởng của chúng để chăm sóc, nuôi dưỡng vật nuôi, tưới bón đúng lúc, đúng cách nhằm phát huy những đặc tính tốt của giống.
a) Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong
* Tính di truyền
Đây là nhân tố quyết định những đặc điểm về sinh trưởng và phát triển đăh trưng cho loài. Có loài lớn nhanh đẻ sớm, nhưng có loài lớn chậm đẻ muộn. Trong cùng một loài mà tốc độ sinh trưởng và phát triển của các cá thể cũng không giống nhau.
* Giới tính
Các cá thể đực, cái trong cùng một loài có sức lớn và vòng đời khác nhau. Nhìn chung, do chức năng sinh sản nên các cá thể cái thường lớn nhanh và sống lâu hơn các cá thể đực. Ví dụ, ở người nữ thường đạt tới độ trưởng thành sớm hơn nam.
* Các hoocmôn sinh trưởng và phát triển
Các hoocmôn này được tạo ra trong các cơ thể sinh vật và có ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển của các cơ thể sinh vật đó.
Ví dụ, ở thú tuyến dưới não tiết nhiều loại hoocmôn có thể kết hợp với hoocmôn của tuyến giáp để gây lùn hay khổng lồ.
b) Ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài
* Ảnh hưởng của môi trường
Các điều kiện nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng… có ảnh hưởng nhiều đến sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật. Ví dụ, cá rô phi lớn nhanh nhất ở nhiệt độ $30^0C$ và dưới $18^0C$ thì ngừng lớn, ngừng đẻ…
* Ảnh hưởng của thức ăn
Thức ăn là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho sinh vật sinh trưởng và phát triển. Nếu thức ăn đủ chất thì có những ảnh hưởng tốt đối với sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật.
Ví dụ, đối với lợn con đã cai sữa, nếu tăng hàm lượng lizin trong thức ăn từ $0,45$% đến $0,85$% thì lợn sẽ lớn nhanh (từ $80$g/ngày đến $210$g/ ngày).
* Ảnh hưởng của các sinh vật
Mỗi loài sinh vật sống trong môi trường đều thích nghi với một mật độ sống chung nhất định tương ứng với nguồn thức ăn và các điều kiện ngoại cảnh khác nhau. Nếu mật độ tăng quá mức chịu đựng sẽ gây ra sự kìm hãm lẫn nhau, tranh giành nhau về thức ăn, nơi ở và sinh trưởng, phát triển chậm.
Khi nắm được những ảnh hưởng của các nhân tố bên trong và bên ngoài đến sự sinh trưởng, phát triển của sinh vật, các nhà chăn nuôi, trồng trọt đã tiến hành chọn giống và cải tạo giống. Nghĩa là chọn những cá thể có đặc tính di truyền; lớn nhanh, sinh sản mau có sản lượng ccao, thu hoạch tốt để làm giống hoặc cải tạo tính di truyền ở vật nuôi, cây trồng để tạo ra những giống tốt.
Cùng với chọn và cải tạo giống, người ta còn nghiên cứu các quy luật sinh trưởng của chúng để chăm sóc, nuôi dưỡng vật nuôi, tưới bón đúng lúc, đúng cách nhằm phát huy những đặc tính tốt của giống.